6356 SayılıSendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'na göre bir sendikanın toplu işsözleşmesi imzalayabilmesi için öncelikle işkolu barajını geçmesi, ardındanişletme/işyeri barajı şartını yerine getirmesi gerekiyor. Bunları takibensendikanın Çalışma Bakanlığı'ndan çoğunluk tespiti alması gerekiyor. Bu tespiteitiraz olmadığı takdirde Bakanlık, sendikaya yetki belgesi veriyor ve sendikaancak bu belge ile toplu iş sözleşmesi sürecini başlatabiliyor.
Sendikanınkurulu bulunduğu işkolundaki işçilerin yüzde üçünün kendi üyesi olması gerekliolduğu gibi, toplu iş sözleşmesi yapabilmesi için başvuru tarihi itibariyleişyerinde yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi olmasızorunluluğu getirilmiştir. Böyle olması halinde o sendika işyeri veya işletmeiçin toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir. .(STİSK md.41/1)
Sosyal-İşSendikası, yüzde 1'lik işkolu barajını geçememesine rağmen ILO sözleşmelerinidayanak gösterip ilk toplu iş sözleşmesini yapmıştır. Böylece mevzuattakiişkolu barajı da devre dışı kalmıştır.
Sendikalaşmahakkı anayasamızla güvence altına alınmıştır.51-58 arası maddelere bakıldığındasendika kurma hakkı ve üyelik ile ilgili özgürlükler gibi maddeler dikkatçeker. Burada temel amaç çalışma alanında örgütlenmenin toplumsal huzura vebarışa etkisinden yararlanmaktır.
Ancak 6356sayılı STİSK geçici 6. Maddesinde “Ekonomik ve Sosyal Konseye üye konfederasyonlara(DiSK‟e, TÜRK-İş‟e ve HAK-İş‟e) bağlı işçi sendikaları için Ocak 2013istatistiğinin yayımı tarihinden 1/7/2016 tarihine kadar yüzde bir, 1/7/2018tarihine kadar yüzde iki olarak uygulanır.” ifadesi yer alır. .(STİSKGeç.md.6/)Bu durumda toplu sözleşme yapma yetkisi ile ilgili baraj, 1/7/2016tarihine kadar yüzde bir 1/7/2018 tarihine kadar da yüzde ikidir. Ekonomik veSosyal Konseye dahil olmamış işçi sendikaları için baraj yüzde üçtür.
Madde ileilgili ikinci önemli husus, Ekonomik ve Sosyal Konsey üyesi İşçiKonfederasyonlarına üye olmayan sendikalar için herhangi bir geçiş süresininöngörülmemesidir. Onlar için sadece geçici 6. Maddenin 3 No’lu bendiningetirdiği imkândan yararlanma hakları vardır.
Geçici 6. Maddenin(1) fıkrasına göre, eğer sendikanız Ekonomik ve Sosyal Konseye üyekonfederasyonlara bağlı değilse, yetkili sendika olabilmeniz için, ülke barajıolan yüzde 1’i değil, yüzde 3’ü aşmanız gerekecek. Bu, Konseye veKonfederasyonlara bağlı olmayan sendikaları tasfiye operasyonudur çünküsendikaların üst kuruluşlara üye olup olmama özgürlüklerine aykırıdır.
Geçici 6. Maddenin (2)fıkrasına göre, ‘Bakanlar Kurulu, 41’inci maddenin birinci fıkrasının (2)bendinde geçen oranı binde beş ile yüzde üç arasında değiştirmeye yetkilidir.’. Bakanlar Kurulu, ülke barajını yüzde 1’den yüzde 0.5’e indirme keyfiyetinesahip olacak, ya da keyfiyete göre yasanın da çok üzerine yüzde 1 değil, yüzde3’e çıkaracak. Üstelik bunu İşkollarının tamamında ya da bir kısmındauygulayabilmektedir.
Geçici 6. madde Anayasanın 90. Maddesi ile iç hukukhaline gelen ILO sözleşmelerini çöpe atmaktadır.Anayasamızagöre, Türkiye’nin altına imza attığı milletlerarası sözleşmeler kanunhükmündedir; bu sözleşmelerden temel hak ve özgürlüklerle ilgili olanlarınkanunlarla çelişmesi halinde milletlerarası sözleşme hükümlerinin esas alınmasıda Anayasa hükmüdür.
Geçici 6. madde madde Anayasanın eşitlik ilkesine deaykırıdır. Örgütlenme hürriyetinin kullanımında konfederasyon üyeliği ileherhangi bir konfederasyona üye olmayan sendikanın eşit haklara sahip olmasıgerekir. Hak öznesi sendikadır. Dolayısıyla yapılan düzenleme ile hak özneleriarasında ayrım yapılmaktadır.
Ayrıca, bu düzenlemeILO normlarına, anayasamıza ve Avrupa Sosyal şartına da sayısal bir kısıtbelirlemesi ve toplu pazarlık hakkının kullanımını engellemesi nedeniyledoğrudan aykırıdır.CHP Geçici 6. Maddenin iptali için Anayasa’ya başvurmuşfakat yüksek mahkeme henüz kararını vermemiştir.